Αναδημοσιεύουμε αυτούσιο κείμενο με τίτλο «Χρυσές δουλειές με κλεμμένο χαλκό» που δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδος «FreeSunday» στις 23-12-2011 για να γίνει αντιληπτό ότι η ασύδοτη γυφοκρατία έχει καταστεί πια τόσο προκλητική ώστε ακόμη και συμβατικά, μετριοπαθή μέσα ενημερώσεως που κάθε άλλο παρά «ρατσιστικά» θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν αδυνατούν πλέον να την αγνοήσουν…
Πριν από περίπου δύο εβδομάδες ολόκληρες περιοχές της ανατολικής Θεσσαλονίκης βυθίστηκαν για σχεδόν μισή μέρα στο σκοτάδι και «έμειναν» από θέρμανση, όχι λόγω κάποιας βλάβης ή απεργιακής κινητοποίησης, αλλά εξαιτίας της κλοπής όλου του χαλκού –που υπάρχει στα καλώδια και στις γειώσεις– από τοπικό υποσταθμό της ΔΕΗ. Λίγες ημέρες πριν από αυτό το περιστατικό, στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στην Κω, δύο άτομα αφαίρεσαν, πάλι από εργοστάσιο της ΔΕΗ, καλώδια χαλκού βάρους 300 κιλών, ενώ πρόσφατα οι τοπικές αρχές των Χανίων εξέφρασαν την έντονη αντίδρασή τους στην ανεξέλεγκτη διάσταση που έχει προσλάβει η δράση κυκλωμάτων τα οποία, στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν οτιδήποτε έχει σχέση με χαλκό, έχουν αφήσει χωρίς αλεξικέραυνα τα σχολεία της πόλης.
Σε έξαρση
Αντίστοιχα περιστατικά έχουν αναφερθεί κατά χιλιάδες στις αρμόδιες Αρχές τα τελευταία τουλάχιστον 5-6 χρόνια, καθώς είναι σε έξαρση οι κλοπές καλωδίων ηλεκτροδότησης αλλά και κάθε αντικειμένου που περιέχει χαλκό (ή άλλα μεταλλικά υλικά, π.χ. σίδηρο ή αλουμίνιο). Είναι χαρακτηριστικό πως, πέρα από τους μετασχηματιστές της ΔΕΗ, τα καλώδια ηλεκτροδότησης του σιδηροδρομικού δικτύου του ΟΣΕ και τα καλώδια των δημοτικών δικτύων ηλεκτροφωτισμού, η «αδηφάγος» διάθεση των κυκλωμάτων έχει βάλει στο στόχαστρό της από καμπάνες και κολυμπήθρες μέχρι και τα σιδερένια καπάκια των φρεατίων των όμβριων υδάτων στους δρόμους. Οι εκρηκτικές διαστάσεις του φαινομένου –σημειωτέον ότι δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο– αποδίδονται στην ανοδική πορεία της τιμής του χαλκού, η οποία από το 2005 έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί (στις αρχές του 2011 έφτασε σε ιστορικά επίπεδα-ρεκόρ).
Τα κυκλώματα, στα οποία δραστηριοποιούνται ως επί το πλείστον Ρομά, Πακιστανοί, Βούλγαροι αλλά και Έλληνες, συλλέγουν απ’ οπουδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο το υλικό τους (είναι ενδεικτικές οι ένοπλες συμπλοκές εδώ και χρόνια στον ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων, ανάμεσα σε Ρομά από την Αλβανία και Πακιστανούς, για ένα κομμάτι χαλκού ή μετάλλου ή οποιουδήποτε «πολύτιμου» αντικειμένου). Η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή: αφού εντοπίσουν, παρακολουθήσουν για κάποιες μέρες το «στόχο» τους και τελικά αποκτήσουν το υλικό τους, θα το μεταφέρουν, ανάλογα με το μέγεθός του, είτε με Ι.Χ. είτε με φορτηγά, σε ένα χώρο ή σε μια αποθήκη, όπου θα φροντίσουν να απομακρύνουν τα όποια πλαστικά ή άλλα άχρηστα υλικά, προκειμένου να απομείνει «καθαρό» το μέταλλο (σημειώνεται πως ο χαλκός είναι 100% ανακυκλώσιμος). Στη συνέχεια θα πουλήσουν το μέταλλο σε χυτήρια και σκραπατζίδικα, όπου θα λιώσει, ενδεχομένως θα λάβει τη μορφή ράβδων –στην περίπτωση του χαλκού– και θα διακινηθεί στη μαύρη αγορά και στο εξωτερικό. Αυτή τη στιγμή η τιμή στην «αγορά» για ένα κιλό χαλκό κυμαίνεται στα επίπεδα των 4 ευρώ.
Ενδεικτικά των διαστάσεων των κλοπών και του τζίρου από αυτή την παράνομη διακίνηση χαλκού είναι τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας. Συνολικά για το 2010 και για τους πρώτους μήνες του 2011 έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 700 κλοπές μεταλλικών αντικειμένων, οι οποίες ως επί το πλείστον έγιναν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, σε κατασκευαστικές εταιρείες και σε εγκαταστάσεις της ΔΕΗ, της τοπικής αυτοδιοίκησης, του ΟΣΕ και του ΟΤΕ. Συνολικά το βάρος των υλικών που αφαιρέθηκαν ανέρχεται σε τουλάχιστον 201 τόνους και ξεπερνά τα 5,3 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου τα 3 εκατ. ευρώ αφορούν τα καλώδια χαλκού. Στα πιο δημοφιλή μεταλλικά αντικείμενα που μπαίνουν στο στόχαστρο των κυκλωμάτων συγκαταλέγονται τα καλώδια, οι βάνες, οι μετασχηματιστές της ΔΕΗ, διάφορα μηχανήματα και τα καπάκια των φρεατίων.
«Οι κλοπές του χαλκού έχουν ιδιαιτερότητες ως προς τον εντοπισμό τους, καθώς αφορούν εκτεταμένα δίκτυα σε ένα γεωγραφικό εύρος σε όλη την Ελλάδα, κυρίως στις υπαίθριες και τις αγροτικές περιοχές. Οι περιοχές όπου εντοπίζονται τα περισσότερα κρούσματα κλοπών είναι η Στερεά Ελλάδα και το βόρειο κομμάτι της Πελοποννήσου, κυρίως διότι υπάρχει σιδηροδρομικό δίκτυο και πολλοί πυλώνες της ΔΕΗ» λέει στην «F.S.» ο Αθανάσιος Κοκκαλάκης, εκπρόσωπος της ΕΛ.ΑΣ. Ο κ. Κοκκαλάκης υπογραμμίζει ότι η κατάσταση με τις κλοπές χαλκού στην Ελλάδα είναι σε ανεκτά επίπεδα σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ, και σημειώνει ότι, αν και είναι δύσκολο να εξιχνιαστούν αυτές οι υποθέσεις, πολλές περιπτώσεις έχουν φτάσει στη Δικαιοσύνη. Όπως εξηγεί, το κύριο βάρος της αστυνομίας, πέρα από τη συνεχή επιτήρηση σε υποσταθμούς, δημόσια έργα και αποθήκες, πέφτει σε ελέγχους στα σκραπατζίδικα και στα χυτήρια, όπου και καταλήγουν τα κλοπιμαία.
Μεγάλες ζημιές
«Η επιχείρηση εντοπίζει πολλές κλοπές, καθώς έχουμε μεγάλο αριθμό υποσταθμών και καλωδίων που είναι διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα. Οι κλοπές αφορούν κυρίως το χαλκό που περιέχεται είτε στους μετασχηματιστές είτε στα καλώδια, και κυρίως στα ουδέτερα καλώδια. Μας έχουν κλέψει αρκετές εκατοντάδες μετασχηματιστές, ενώ με το να κόβουν και να κλέβουν το ουδέτερο καλώδιο δημιουργούνται προβλήματα υπέρτασης, με συνέπεια την καταστροφή μεγάλου αριθμού οικιακών ηλεκτρικών συσκευών. Επομένως η ΔΕΗ αναγκάζεται, πέρα από τη ζημιά που υφίσταται στην υποδομή της, να πληρώνει αποζημιώσεις στους καταναλωτές. Εκτιμάται ότι οι ζημιές που έχει υποστεί η ΔΕΗ από το 2010 έως και σήμερα ξεπερνούν τα 4-5 εκατ. ευρώ» λέει ο Κίμων Στεριώτης, διευθυντής Τύπου και ΜΜΕ της ΔΕΗ, υπογραμμίζοντας ότι κλοπές καταγράφονται τόσο σε απομονωμένες όσο και σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπως είναι, π.χ., οι υποσταθμοί στην Αττική. Στην προσπάθειά της να αποτρέψει και να περιορίσει τα κρούσματα κλοπών στην υποδομή και τις εγκαταστάσεις της, η ΔΕΗ έχει προχωρήσει, πέρα από τη στενή συνεργασία της με την αστυνομία, στην ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας και στην εγκατάσταση συστημάτων άμεσης προειδοποίησης σε περίπτωση διάρρηξης.
Εξίσου προβληματική είναι η κατάσταση και στον ΟΣΕ, καθώς εκτιμάται ότι από τις αρχές του έτους καταγράφονται κατά μέσο όρο τουλάχιστον δύο περιστατικά κλοπών στο δίκτυό του την εβδομάδα, με τις ζημιές να αποτιμώνται στα 10 εκατ. ευρώ από την Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης του ΟΣΕ. Βάσει στοιχείων της ΕΛ.ΑΣ., μόνο τη διετία 2009-2010 κλάπηκαν από τον ΟΣΕ 43,5 χιλιόμετρα καλωδίων και περίπου 20.000 κιλά χαλκού και μεταλλικών αντικειμένων. Τον περασμένο Αύγουστο αποκαλύφθηκε μία από τις μεγαλύτερες κλοπές που έχουν γίνει ποτέ, καθώς διαπιστώθηκε ότι 6 ντιζελάμαξες του ΟΣΕ, βάρους εκατοντάδων τόνων, μαζί με συρμούς, που βρίσκονταν στο Καρδιακαύτι Ηλείας –στη γραμμή Καβάσιλα-Κυλλήνη, που έχει εγκαταλειφθεί εδώ και δύο δεκαετίες– είχαν κάνει φτερά. Οι δράστες πρόλαβαν τον ΟΣΕ, δεδομένου ότι το υλικό αυτό προοριζόταν για εκποίηση, τεμάχισαν τις μηχανές, τους συρμούς και τις σιδηροτροχιές και πούλησαν τους χιλιάδες τόνους μετάλλου.
Πέρα όμως από τις απώλειες εκατομμυρίων ευρώ και το πλήγμα στις υποδομές, οι σιδηροδρομικοί κρούουν των κώδωνα του κινδύνου και για την ασφάλεια των μεταφορών. Αναφέρουν χαρακτηριστικά πως τα κομμένα καλώδια που αιωρούνται πάνω από το δίκτυο, σε συνδυασμό με την ταχύτητα των συρμών, εγκυμονούν κινδύνους για τους επιβάτες και τους εργαζόμενους, και κυρίως για τους μηχανοδηγούς, πολλοί εκ των οποίων έχουν ήδη τραυματιστεί από τα θραύσματα των υαλοπινάκων του θαλάμου οδήγησης του τρένου λόγω πρόσκρουσής του με τα καλώδια.
Το θέμα της κλοπής μετάλλων έφερε πρόσφατα στο συμβούλιο των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρήστος Παπουτσής. Ο κ. Παπουτσής υποστήριξε ότι τον τελευταίο χρόνο στην Ελλάδα σημειώνεται σημαντική αύξηση στη διάπραξη κλοπών χαλκού, με επιπτώσεις στους τομείς της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών και των σιδηροδρομικών μεταφορών. Ο υπουργός χαρακτήρισε το θέμα εξαιρετικά σοβαρό και υπογράμμισε ότι απαιτούνται αυστηρότερες κυρώσεις κατά των Ευρωπαίων υπηκόων, δραστών και συνεργών, και αμεσότερη συνεργασία των κρατών-μελών τόσο μέσω της Europol όσο και με την εναρμόνιση της νομοθεσίας σε επίπεδο Ε.Ε., ώστε όσοι συλλαμβάνονται να εκτίουν στις χώρες καταγωγής τους τις ποινές που τους επιβάλλονται.