Η ταξινόμησις των ειδών στηρίζεται, από τους φυσιοδίφες, σε αποδεδειγμένα ανατομικά χαρακτηριστικά, τα οποία αναπαράγονται κανονικώς και μονίμως βάσει της κληρονομικότητος. Είναι γνωστό πλέον σήμερα ότι τα διάφορα χαρακτηριστικά μεταβάλλονται βραδέως με την κληρονομική συσσώρευση αδιοράτων μεταβολών, εάν δε αποβλέψωμε σε βραχέα χρονικά διαστήματα, μπορούμε να πούμε πως τα είδη είναι αμετάβλητα.Η εφαρμογή των μεθόδων ταξινομήσεως των φυσιοδιφών, στον άνθρωπο, κατέστησε δυνατό τον καταρτισμό ενός αριθμού, καθορισμένων ανθρωπίνων τύπων, βάσει σαφεστάτων ανατομικών χαρακτηριστικών, όπως είναι το χρώμα του δέρματος, η μορφή και η χωρητικότης του κρανίου. Βάσει αυτής της διακρίσεως έχει αποδειχθεί ότι το ανθρώπινο γένος περιλαμβάνει πολλά είδη, ευκρινώς διαχωρισμένα μεταξύ τους και πιθανότατα το εντελώς καθένα διαφορετικής καταγωγής. Για τους επιστήμονες που διακατέχονται από ευλάβεια για τις θρησκευτικές παραδόσεις, τα είδη αυτά είναι απλές φυλές. Αλλά όπως πολύ σωστά ελέχθη: «αν ο Αιθίοπας και ο Καυκάσιος ήταν κοχλίες, όλοι οι ζωολόγοι θα επιβεβαίωναν ομόφωνα, ότι αποτελούν έξοχα είδη, τα οποία όμως δεν θα μπορούσαν ποτέ να παραχθούν από το ίδιο και το αυτό ζεύγος, απ’ όπου μετέπειτα απομακρύνθηκαν βαθμηδόν».
Τα ανατομικά χαρακτηριστικά, εκείνα τουλάχιστον μέχρι τα οποία μπορεί να επεκταθεί η δική μας ανάλυσις, δεν επιτρέπουν παρά γενικές διαιρέσεις, πολύ περιληπτικές, των οποίων οι διαστάσεις δεν εμφανίζονται παρά μονάχα σε σαφώς διαφορετικά ανθρώπινα είδη, όπως λ.χ. τους λευκούς, τους μαύρους και τους κιτρίνους. Λαοί όμως αρκετά παρόμοιοι στην φυσική τους όψι μπορεί να είναι πολύ διαφορετικοί στον τρόπο που ενεργούν και αισθάνονται και ως εκ τούτου και στον πολιτισμό τους, τις δοξασίες και τις τέχνες τους. Άραγε είναι ποτέ δυνατόν να κατατάξουμε στο ίδιο σύμπλεγμα έναν Άγγλο, έναν Ισπανό και έναν Άραβα; Οι διανοητικές παραλλαγές που υπάρχουν μεταξύ τους, δεν εκδηλώνονται άραγε μπροστά στα μάτια του καθενός και δεν διαβάζονται σε κάθε σελίδα της ιστορίας τους;
Ελλείψει των ανατομικών χαρακτηριστικών, θέλησαν μερικοί να στηριχθούν, σε διάφορα στοιχεία όπως είναι η γλώσσα, οι δοξασίες και τα πολιτικά συμπλέγματα, όταν επρόκειτο να ταξινομήσουν κάποιους λαούς. Αλλά τέτοιου είδους ταξινομήσεις λίγο αντέχουν στον έλεγχο. Όμως οι βάσεις ταξινομήσεως που δεν μας παραχωρούνται από τα ανατομικά χαρακτηριστικά, την γλώσσα, το περιβάλλον και τα πολιτικά συμπλέγματα, μας δίδονται από την Ψυχολογία. Η Ψυχολογία μας αποδεικνύει ότι από τους θεσμούς, τις τέχνες, τις δοξασίες και τις πολιτικές ανατροπές κάθε λαού ευρίσκονται κάποια ηθικά και διανοητικά χαρακτηριστικά απ’ όπου προέρχεται η ανοδική πορεία αυτού του λαού. Το σύνολο δε των χαρακτηριστικών αυτών, αποτελεί αυτό που έχει ονομαστεί Ψυχή της Φυλής.
Κάθε φυλή έχει μία πνευματική, διανοητική σύνθεση (ιδιοσυστασία) τόσο μόνιμη, όσο μόνιμη είναι και η «διατομική» πνευματική ιδιοσυστασία. Το ότι η διανοητική σύνθεσις μιας φυλής σχετίζεται με κάποια ιδιαίτερη κατασκευή του εγκεφάλου, δεν υπάρχει αμφιβολία. Όμως, επειδή η επιστήμη δεν είναι επαρκώς προηγμένη για να μας δείξει την ιδιαίτερη αυτή κατασκευή, δεν μπορούμε να την λάβωμε σαν βάση. Τα ηθικά και διανοητικά χαρακτηριστικά, τα οποία και τα δύο μαζί αποτελούν την ψυχή του λαού, εκπροσωπούν τη σύνθεση όλου του παρελθόντος, την κληρονομιά όλων των προγόνων του και τα κίνητρα της διαγωγής του. Και βέβαια οι χαρακτήρες αυτοί φαίνονται πολύ μεταβλητοί στα άτομα της ίδιας ομοφυλίας, η παρατήρησις όμως αποδεικνύει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων της ίδιας φυλής έχει πάντοτε ένα σύνολο κοινών ψυχολογικών χαρακτηριστικών, τα οποία είναι τόσο μόνιμα όσο και τα ανατομικά χαρακτηριστικά, τα οποία καθιστούν δυνατή την ταξινόμηση των ειδών. Όπως δε και τα ατομικά, έτσι και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά αναπαράγονται βάσει της κληρονομικότητος, ευσταθώς και κανονικώς. Το σύνολο των ψυχολογικών αυτών στοιχείων, τα οποία είναι ευδιάκριτα σε κάθε άτομο της φυλής, αποτελεί εκείνο που ονομάζεται εθνικός χαρακτήρας. Το σύνολο δε αυτών των στοιχείων διαμορφώνει τον μέσο τύπο κάθε λαού. Χίλιοι Γάλλοι, χίλιοι Άγγλοι, χίλιοι Κινέζοι διαλεγμένοι στην τύχη, διαφέρουν κατά πολύ μεταξύ τους, κατέχουν όμως με κληρονομικό τρόπο κοινά χαρακτηριστικά της φυλής τους, αρκετά για την κατασκευή του ιδανικού τύπου του Γάλλου, του Άγγλου, του Κινέζου.
Καμία φυλή, όσο παλιά κι αν είναι, όντας πράγματι ομογενής φυλή, δεν στερείται του μέσου τύπου – κατηρτισμένου με αρκετή ευκρίνεια – ούτως ώστε να αποτυπωθεί στο πνεύμα του παρατηρητού αμέσως. Όταν επισκεπτόμαστε κάποιο ξένο λαό, οι μόνοι χαρακτήρες που βλέπουμε – διότι είναι αυτοί που συνεχώς και κατ’ επανάληψι παρατηρούμε – είναι οι κοινοί χαρακτήρες όλων των κατοίκων αυτής της χώρας. Αλλά όχι μόνον μπορούμε να διακρίνωμε εκ πρώτης όψεως τον Άγγλο, τον Ισπανό, τον Ιταλό, αλλά ξέρουμε και πολύ καλά μάλιστα να τους «προσάψουμε» ορισμένα ηθικά και διανοητικά χαρακτηριστικά, τα οποία ακριβώς είναι τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της κάθε φυλής.
Αυτή η ταυτότητα που ανευρίσκουμε στην διανοητική, πνευματική ιδιοσύνθεση (ιδιοσυστασία) της πλειοψηφίας των ατόμων της φυλής αυτής, έχει σαν αιτία φυσιολογικούς και απλουστάτους λόγους. Και πράγματι, κάθε άτομο δεν είναι μόνο ένα προϊόν των άμεσων γονέων του, αλλά αποτελεί συγχρόνως και προϊόν της ίδιας της φυλής, δηλαδή όλης της σειράς των ανιόντων αυτού του ατόμου. Επιφανής οικονομολόγος ο κ. K. Cheysson, υπελόγισε ότι στη Γαλλία, με το λόγο των τριών γενεών κατά αιώνα, κάθε Γάλλος θα έχει μέσα στις φλέβες του το αίμα είκοσι τουλάχιστον εκατομμυρίων του έτους 1000. Ώστε όλοι οι κάτοικοι που κατοικούν στην ίδια περιοχή, στην ίδια επαρχία, έχουν αναγκαία κοινούς προγόνους, είναι πλασμένοι από τον ίδιο πηλό, έχουν το ίδιο αποτύπωμα και συνεχώς επαναφέρονται στον «μέσο τύπο», σκλάβοι σε μία μεγάλη και βαριά αλυσίδα, της οποίας είναι οι τελευταίοι κρίκοι. Είμαστε ταυτόχρονα παιδιά των γονέων μας αλλά και της δικής μας φυλής και δεν είναι μόνον το συναίσθημα, είναι ακόμα περισσότερο η φυσιολογία και η κληρονομικότητα, που κάνουν την πατρίδα να είναι μία δεύτερη μητέρα για μας.
Εάν κανείς ήθελε να συνοψίσει τις επιδράσεις στις οποίες υπόκειται το άτομο και οι οποίες διευθύνουν, δημιουργούν τη διαγωγή του, θα μπορούσε να πει ότι αυτές είναι τριών ειδών. Στο πρώτο είδος, που είναι και η πιο ενδιαφέρουσα, ανήκει η επίδρασις των προγόνων. Στο δεύτερο είδος ανήκει η επίδρασις των συγγενών. Στο τρίτο είδος, θεωρούμενη σαν η πιο ισχυρή αλλά στην πραγματικότητα κατά πολύ ασθενέστερη, ανήκει η επίδρασις του περιβάλλοντος.
Το περιβάλλον απ’ όπου προέρχονται διάφορες φυσικές και ηθικές επιδράσεις – και στις οποίες υπόκειται ο άνθρωπος σ΄ όλη του την ζωή ιδιαίτερα μάλιστα στον καιρό της διαπαιδαγωγήσεώς του – δεν παράγει παρά μόνον παραλλαγές, οι οποίες είναι κατά ένα μεγάλο ποσοστό ανίσχυρες. Και στην πραγματικότητα δεν επενεργούν, παρά μόνον οσάκις συσσωρεύσεις από την κληρονομικότητα, λειτουργούν για πολύ χρόνο προς την ίδια κατεύθυνση. Αναγκαστικά λοιπόν ο άνθρωπος είναι πάντοτε και πάνω απ’ όλα αντιπρόσωπος της φυλής του. Ουσιαστικά η ψυχή αυτή είναι αόρατη αλλά γίνεται ορατή από τις ενέργειες, αφού στην πραγματικότητα αυτή κατευθύνει όλη την ανοδική πορεία του λαού.
Η φυλή μπορεί να συγκριθεί με το σύνολο των κυττάρων από τα οποία αποτελείται ο ανθρώπινος οργανισμός. Τα δισεκατομμύρια αυτών των κυττάρων έχουν ελάχιστη διάρκεια ζωής, ενώ η διάρκεια ζωής του οργανισμού τον οποίο συναποτελούν, είναι σχετικά μακροτάτη. Τα κύτταρα λοιπόν έχουν ταυτόχρονα, την δική τους ατομική ζωή αλλά και ζωή συλλογική, η οποία είναι αυτή του οργανισμού του οποίου αποτελούν και συνιστούν την ουσία. Το άτομο κάθε φυλής έχει κι αυτό επίσης ατομική ζωή – που είναι πολύ λίγη – και ζωή συλλογική, η οποία όμως είναι μακροτάτη. Αυτή η ζωή λοιπόν είναι η ζωή της φυλής, από την οποία γεννήθηκε, στην διαιώνιση της οποίας συμβάλλει και εκ της οποίας αείποτε εξαρτάται.
Η Φυλή λοιπόν πρέπει να θεωρηθεί σαν ένα ον μόνιμον, ελευθερωμένο από τα δεσμά του χρόνου. Αυτό το μόνιμο ον δεν αποτελείται μόνο από τα εν ζωή άτομα – όσα το συναποτελούν τη δεδομένη χρονική στιγμή – αλλά και από την ατελείωτη σειρά των νεκρών, οι οποίοι ήσαν οι πρόγονοί του. Για να κατανοηθεί η πραγματικώς αληθινή σημασία της Φυλής, είναι ανάγκη να προεκταθεί στο παρελθόν και στο μέλλον. Όντας οι νεκροί, απείρως πολυαριθμότεροι των ζωντανών είναι και απείρως ισχυρότεροί τους. Οι Νεκροί κυβερνούν αχανή και απέραντη έκταση του Ασυνειδήτου, το οποίο έχει υπό τον απόλυτο έλεγχο του, όλες τις εκδηλώσεις του πνεύματος και του χαρακτήρος. Κάθε λαός καθοδηγείται περισσότερο από τους νεκρούς του, παρά απ’ τους ζωντανούς του. Από τους Νεκρούς ιδρύεται κάθε φυλή. Οι Νεκροί στο πέρασμα των αιώνων έχουν δημιουργήσει τα αισθήματά μας, και συνεπώς όλα τα κίνητρα της δικής μας διαγωγής. Οι γενεές που παρήλθαν μας επιβάλλουν, όχι μόνον την φυσική τους ιδιοσυστασία, αλλά ακόμη περισσότερο μας επιβάλλουν τις σκέψεις και το φρόνημά τους. Οι Νεκροί είναι οι μόνοι αναμφισβήτητοι σύμβουλοι και δάσκαλοι των ζωντανών. Κουβαλάμε μέσα μας το ασήκωτο βάρος των αμαρτημάτων τους και κερδίζουμε έτσι κι αλλιώς την αμοιβή των αρετών τους.
Η διαμόρφωσις της διανοητικής ιδιοσυστασίας κάθε λαού, δεν απαιτεί όπως η διαμόρφωσις ζωικών ειδών τις αμετρήτου διαρκείας γεωλογικές περιόδους, που ξεφεύγουν πάντα απ’ τους δικούς μας υπολογισμούς. Για να δημιουργηθεί σε κάποιο λαό όπως ο δικός μας αυτή η συνταύτισις των αισθημάτων και των διαλογισμών και σε βαθμό μάλιστα αρκετά ασθενή, χρειάστηκε να περάσουν πάνω από δέκα αιώνες. Το πιο σπουδαίο έργο της επαναστάσεως των Γάλλων ήταν ότι δραστηριοποίησε ταχέως αυτήν την διαμόρφωση κατορθώνοντας να συντρίψει σχεδόν τις μικρές εθνότητες, όπως τους Πικαρδούς, τους Γασκόνους, τους Βουργουνδίους, τους Προβιγγίους, και άλλους, μεταξύ των οποίων ήταν άλλοτε μοιρασμένη η Γαλλία. Χάρις δε σ’ αυτήν την συγχώνευση απέκτησαν επί τέλους τις τρείς αυτές θεμελιώδεις αρετές της ψυχής κάθε λαού, δηλαδή κοινά αισθήματα, κοινά συμφέροντα, κοινές δοξασίες. Όταν το έθνος φτάσει μέχρι αυτού του σημείου, τότε υπάρχει έμφυτη ομοφωνία στα μέλη του, για ό,τι αφορά σπουδαία ζητήματα και δεν υπάρχουν πια σημαντικές διαφωνίες στους κόλπους του. Αυτή η κοινότητα αισθημάτων, ιδεών, δοξασιών και συμφερόντων, η οποία δημιουργήθηκε με αργές κληρονομικές συσσωρεύσεις, παρέχει στην πνευματική-διανοητική ιδιοσύνθεση (ιδιοσυστασία) αυτού του λαού, όχι μόνον μεγάλη συνταύτιση και μονιμότητα αλλά, πολύ περισσότερο, του εξασφαλίζει, με μιας, απεριόριστη Δύναμη. Η ομόψυχη αυτή δράσις αποτελεί το μεγαλείο της αρχαίας Ρώμης και της σημερινής [σημ.: της εποχής του συγγραφέως] Αγγλίας. Όταν εκλείψει δε αυτή η αρετή, οι λαοί διαλύονται. Η μαχομένη προσωπικότης της Ρώμης εξαφανίστηκε ως διά μαγείας, όταν δεν είχε πλέον αυτήν την αρετή. Αυτό το σύμπλεγμα των κοινών αισθημάτων, ιδεών, παραδόσεων και δοξασιών που αποτελεί την συλλογική Ψυχή μιας ομάδος ανθρώπων, υπήρξε πάντοτε περισσότερο ή λιγότερο σε όλους τους λαούς και σε όλες τις εποχές. Όμως η προοδευτική επέκτασίς τους πραγματοποιήθηκε με τρόπο πάρα πολύ αργό. Αναπτύχθηκε πρώτα πρώτα, στην οικογένεια, σταδιακά διαδόθηκε στο χωριό, στην πόλη, στην επαρχία και δεν διαδόθηκε σ’ όλους τους κατοίκους της χώρας παρά μόνον πολύ αργότερα. Και τότε μονάχα γεννήθηκε η έννοια της Πατρίδας, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Και θα μπορεί να υπάρχει, εφ’ όσον υπάρχει Ψυχή Εθνική. Οι Έλληνες δεν ξεπέρασαν ποτέ την έννοια της Πόλεως-Κράτους και οι πόλεις τους έμεναν πάντοτε εμπόλεμες, ακριβώς για το λόγο ότι ήταν τελείως ξένες μεταξύ τους. Η Ινδία εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια, δεν είχε άλλη (πληθυσμιακή) μονάδα παρά μόνον το «χωριό», εξ αιτίας δε αυτού του γεγονότος, έζησε πάντοτε κάτω από ξένους δυνάστες, των οποίων οι εφήμερες αυτοκρατορίες γκρεμίστηκαν τόσο εύκολα, όσο εύκολα είχαν δημιουργηθεί.
Η έννοια της πόλεως υπήρξε πολύ ασθενής από την άποψη της στρατιωτικής δυνάμεως, συγχρόνως όμως πολύ ισχυρή από την άποψη της αναπτύξεως του πολιτισμού. Η ψυχή της πόλεως υπήρξε πάντοτε πολύ πιο μικρή από την ψυχή της πατρίδος, και γι’ αυτό ήταν πάντοτε περισσότερο γόνιμη. Η Αθήνα στην αρχαιότητα, η Βενετία και η Φλωρεντία στον Μεσαίωνα, μας αποδεικνύουν το βαθμό του πολιτισμού στον οποίο μπορούν να φθάσουν μικρότερες ομάδες ανθρώπων. Όταν μετά από μακροχρόνιο και ανεξάρτητο βίο, οι μικρές πόλεις ή οι μικρές επαρχίες αποκτήσουν συλλογική ψυχή αρκετά σταθερή, τότε η συγχώνευσίς της με τις αντίστοιχες ψυχές των πόλεων γίνεται ακατόρθωτη. Τέτοια συγχώνευσις, ακόμα και όταν αυτή μπορεί να παραχθεί – στην περίπτωση που τα αντιμέτωπα στοιχεία δεν είναι υπερβολικά ανόμοια – ουδέποτε επιτυγχάνεται μέσα σε μια μέρα αλλά είναι έργο αιώνων. Και είναι επιβεβλημένη ανάγκη να υπάρχουν άντρες όπως ο Ρισελιέ και ο Βίσμαρκ, για να επιτελεσθεί τέτοιο έργο. Βέβαια κάποια χώρα, όπως η Ιταλία λ.χ., μπορεί να φτάσει κάλλιστα απότομα έπειτα από εξαιρετικές περιστάσεις, στον σχηματισμό ενός μόνου Κράτους. Θα ήταν πλάνη όμως να πιστεύουμε ότι έτσι δημιούργησε ταυτόχρονα και ψυχή εθνική. Στην Ιταλία βλέπω βεβαίως Πεδεμοντίους, Σικελούς, Βενετούς, Ρωμαίους, αλλά μεταξύ τους δεν βλέπω ακόμα Ιταλούς.
Σημείωσις: Ο Λεμπόν τα γράφει αυτά γύρω στα 1890, οπότε η ενότης της Ιταλίας έχει συντελεσθεί σε επίπεδο πολιτικό, δεν έχει όμως εμπεδωθεί και στην ψυχολογία των Ιταλών – πράγμα άλλως τε που και σήμερα υπάρχει ως πρόβλημα σε κάποιο βαθμό. Ο τοπικισμός των Ιταλών είναι ίσως ο πιο ανεπτυγμένος απ’ όλους τους άλλους Ευρωπαϊκούς λαούς. Ίσως διότι η Ιταλική χερσόνησος έπαψε να έχει οιαδήποτε πολιτική ενότητα επί 18 περίπου αιώνες, με αλλεπαλλήλους πολέμους μεταξύ περιοχών, πόλεων και Ευρωπαίων «προστατών», χωρίς να ληφθούν υπ’ όψιν και τα λεγόμενα «παπικά κράτη». Η Ιταλική ενότης πραγματοποιήθηκε, στον πολιτικό τομέα, το 1860-1865, με πόλεμο των Γάλλων του Ναπολέοντος Γ’ εναντίον των Αυστριακών για λόγους καθαρά Γαλλικών συμφερόντων και μόνο. Ο Ναπολέων Γ’ χρειαζόταν μια «νίκη», ήθελε να ταπεινώσει τους Αυστριακούς και επίσης σε αντάλλαγμα της βοήθειάς του, προσήρτησε όλη την περιοχή της Νίκαιας, την σημερινή Κυανή Ακτή, καθώς και ολόκληρη την εντεύθεν των Άλπεων Σαβοΐα, μέχρι την κορυφογραμμή των Άλπεων.