ΔΕΙΤΕ ΤΟ BINTEO: ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΡΤ
Την νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου του 1955 έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη μία σειρά οργανωμένων δολοφονιών, επιθέσεων, βιασμών, κακοποιήσεων, λεηλασιών και δηώσεων με στόχο την Ελληνική κοινότητα. Το οργανωμένο αυτό σχέδιο εξοντώσεως του Ελληνισμού της Πόλεως χαράχθηκε στην λαϊκή μνήμη ως «Σεπτεμβριανά». Η γνωστή και διαχρονικώς απαράλλακτη τουρκική θηριωδία, πλήρως σχεδιασμένη και οργανωμένη, όπως απέδειξε η ιστορική έρευνα από την τότε κυβέρνηση Μεντερές, κατάφερε να πλήξει καίρια, τόσο οικονομικά όσο και ηθικά, το εναπομείναν ελληνικό στοιχείο, του οποίου ένα σημαντικό τμήμα, βιαίως ξεριζωμένο, στράφηκε προς την ηπειρωτική Ελλάδα.
Ωστόσο, ο Σεπτέμβριος του 1955 υπήρξε απλώς η αποκορύφωση μίας συστηματικής εξοντώσεως η οποία είχε ξεκινήσει ήδη από την επομένη της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου του 1923. Βάσει της συνθήκης, εξαιρέθηκαν από τις συμφωνηθείσες μετακινήσεις πληθυσμών οι Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως καθώς και κάποιων περιχώρων αυτής, οι οποίοι μαζί με τους κατοίκους της Ίμβρου και της Τενέδου, οι οποίοι επίσης είχαν εξαιρεθεί, θα αντιμετωπίζονταν ευνοϊκά και θα προστατεύονταν ως επισήμως ανεγνωρισμένη μειονότης από το τουρκικό κράτος. Όπως έδειξε η ιστορία, η «ευνοϊκή» αυτή μεταχείριση περιελάμβανε: απελάσεις σημαντικών προσωπικοτήτων, απαγορεύσεις ασκήσεως επαγγελμάτων, κοινωνικούς αποκλεισμούς, κατασχέσεις, ανοχή σε βιαιοπραγίες εναντίων Ελλήνων και πλήθος ακόμη κινήσεων όπως το «βαρλίκι», η υπέρογκη δηλαδή φορολόγηση της ελληνικής περιουσίας. Όλα δηλαδή όσα καταπατούσαν πλήρως την συνθήκη! Πέραν των πιέσεων αυτών, το Τουρκικό κράτος έπρεπε να αντιμετωπίσει και ουσιαστικώς το ποσοτικό ζήτημα των Ελλήνων. Άρχισαν λοιπόν το 1941 να σχηματίζονται τα τάγματα εργασίας τα οποία κατ’ ουσίαν υπήρξαν το μέσο βιολογικής εξοντώσεως της ελληνικής κοινότητος! Στα τάγματα εργασίας, τα οποία ανελάμβαναν κάθε είδους μεγάλο έργο στα βάθη της ανατολής, στρατολογήθηκαν υποχρεωτικώς είκοσι κλάσεις Ελλήνων, ηλικίας 25 έως 40 ετών. Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθεί η παντελής αδιαφορία ίσως και ανικανότητα του ελληνικού κράτους να αντιδράσει σε όσα έβλεπε να διαδραματίζονται εις βάρος των Ελλήνων ομογενών στην γείτονα χώρα.
Η επιθετική αυτή πολιτική της Τουρκίας αλλάζει μόνον κατά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Φοβούμενη μήπως η ουδετερότητά της κατά την διάρκεια του πολέμου, της δημιουργήσει προβλήματα σε σχέση με την Ελλάδα, η οποία βρέθηκε στο πλευρό των νικητών, διαμόρφωσε μία αρκετά φιλελεύθερη εικόνα στο ζήτημα των ελληνικών μειονοτήτων. Σταδιακώς η Τουρκία επεδίωξε, εν συνεχεία, να ενταχθεί και αυτή στο ίδιο άρμα κεφαλαιοκρατών στο οποίο είχε εναποθέσει το μέλλον της και η Ελλάδα. Με την ένταξή του πρώτα στο δόγμα Τρούμαν το 1947, εν συνεχεία στο συμβούλιο της Ευρώπης το 1949 και τέλος στο ΝΑΤΟ το 1952, το Τουρκικό κράτος κατόρθωσε να επανέλθει σε ένα ασφαλές για αυτό διεθνές περιβάλλον το οποίο θα του εξασφάλιζε τις προϋποθέσεις για την συνέχιση ενός έργου το οποίο απλώς είχε διακόψει το 1945…
Μία μεγάλη κρίση στην οικονομία το 1954 σε συνδυασμό με το συμφέρον της Αγγλίας να εμπλέξει την Τουρκία στο Κυπριακό ζήτημα (το οποίο είχε ξεκινήσει να έρχεται τότε στο διεθνές προσκήνιο) οδηγούν την κυβέρνηση Μεντερές στην χρησιμοποίηση της ελληνικής κοινότητος ως μοχλό πιέσεως προς τους Έλληνες. Μία άνευ προηγουμένου προπαγάνδα εναντίον των Ελλήνων ξεκίνησε τότε μέσω του τουρκικού τύπου, φανατίζοντας τις πληθυσμιακές ισλαμικές μάζες οι οποίες άρχισαν να στρέφονται ενάντια στο χριστιανικό και ελληνικό στοιχείο. Το κλίμα φανατισμού και μισαλλοδοξίας ιδίως ενίσχυε ένας νέος σύλλογος με την ονομασία: «Η Κύπρος είναι ονομασία Τουρκική». Με πρόσχημα την τάχα επερχόμενη γενοκτονία των Τούρκων της Κύπρου η οποία μάλιστα είχε και ημερομηνία (!!!) ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στην Κωνσταντινούπολη δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κλίμα μέσω του οποίου επεδίωκε να επηρεάσει την Αγγλία ώστε να τεθεί ευμενώς προς την Τουρκία εν όψει της επερχόμενης τριμερούς συνδιασκέψεως στις 29 Αυγούστου του 1955.
Οι μήνες του θέρους του 1955 διανύθηκαν εν μέσω μικροεντάσεων, διαπληκτισμών και απλών λεκτικών επιθέσεων από μουσουλμάνους προς Έλληνες χριστιανούς της Πόλεως, φθάνοντας στις 6 Σεπτεμβρίου του 1955, οπότε και διαδίδεται απ’ όλα τα μέσα της Τουρκίας ότι το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ στην Θεσσαλονίκη υπήρξε στόχος βομβιστικής επιθέσεως. Υποκινούμενες διαδηλώσεις ξέσπασαν τότε και μαζί με αυτές άρχισε να ξετυλίγεται το σχέδιο της Κυβερνήσεως Μεντερές για αφανισμό του Ελληνισμού της Κωνσταντινουπόλεως.
Λεηλασίες, βανδαλισμοί, βιασμοί, φόνοι, πυρπολήσεις και ένα ανελέητο «ομοιόμορφα» επεκτεινόμενο πογκρόμ, υπό την ανοχή και την υποστήριξη της αστυνομίας και του στρατού, εκτυλίσσεται απέναντι στους απροστάτευτους και ανυποψίαστους Έλληνες. Αδιάψευστοι μάρτυρες των όσων διαδραματίστηκαν υπήρξαν οι φωτογραφίες τις οποίες κατόρθωσαν κρυφά να τραβήξουν οι δύο Έλληνες που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ που παραθέτουμε. Το Τουρκικό κράτος κατόπιν κήρυξε στρατιωτικό νόμο στην Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη και την Άγκυρα, ενώ συνέλαβε ως υπαίτιους των επεισοδίων γύρω στα 20 άτομα τα οποία μετά …αθωώθηκαν. Σπίτια, καταστήματα, φαρμακεία, σχολεία, πολιτιστικοί σύλλογοι, εφημερίδες, ξενοδοχεία, κλινικές, εργοστάσια, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, εκκλησίες, κοιμητήρια, ό,τι ελληνικό βρέθηκε στο στόχαστρο της Τουρκικής κτηνωδίας. Η καταστροφή της ελληνικής κοινότητος ήταν πλέον γεγονός με την διεθνή κοινή γνώμη και ειδικώς τις Η.Π.Α. να καλούν την Ελλάδα να κρατήσει τις ισορροπίες και να μην εντείνει περισσότερο την κρίση.
Πέραν των φωτογραφικών ντοκουμέντων και των μαρτυριών της νύχτας της 6ης Σεπτεμβρίου οι οποίες αποκαλύπτουν ένα καλά οργανωμένο στρατιωτικό σχέδιο όπου καμιόνια μετέφεραν Τούρκους από άλλες περιοχές, στρατιώτες με πολιτικά καθοδηγούσαν το πλήθος, ακόμα και εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου απελευθερώθηκαν για να συμμετάσχουν στα επεισόδια, η εμπλοκή του Τουρκικού κράτους ξεκινά ήδη από την αφορμή την οποία χρησιμοποίησαν οι εφημερίδες για να φανατίσουν τα ισλαμικά πλήθη. Ο εκρηκτικός μηχανισμός ο οποίος εξερράγη στην Θεσσαλονίκη τοποθετήθηκε όπως αποκαλύφθηκε από τον Τούρκο κλητήρα του προξενείου ο οποίος την παρέλαβε από Τούρκο πράκτορα. Οι φωτογραφίες τις οποίες χρησιμοποίησαν οι εφημερίδες στην Τουρκία και παρουσίαζαν ένα «πυρπολημένο» σπίτι ήταν παραποιημένες από τις μυστικές υπηρεσίες. Τις πρωτότυπες τις είχε βγάλει η σύζυγος του προξένου μερικές μέρες νωρίτερα. Το 2008 η Τουρκική εφημερίδα Radikal αποκάλυψε ότι τα πογκρόμ εναντίων των Ελλήνων το 1955 είχαν οργανωθεί από το Γραφείο Ειδικού Πολέμου (Ozel Harp Dairesi) το οποίο είχε συστήσει το ΝΑΤΟ εν μέσω ψυχρού πολέμου.
Πολλοί έσπευσαν και δυστυχώς ακόμη μπορεί να σπεύδουν να χαρακτηρίζουν ως «ταξική» σύγκρουση τα «Σεπτεμβριανά». Η ίδια η ιστορική έρευνα, η απροκάλυπτη στάση της Τουρκίας έκτοτε στο ζήτημα αυτό, οι αποκαλύψεις για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των πογκρόμ από το ίδιο το κράτος, η συμμετοχή εύπορων Τούρκων, η εύρεση ακόμη και ταυτότητος τούρκου δικαστή εντός καμένης εκκλησίας, οι επιθέσεις στους φτωχούς Έλληνες των προαστίων, το θρησκευτικό μένος με το οποίο διέλυσαν τάφους και έκαναν ακόμη και δημοσίως περιτομή σε χριστιανό ιερέα καταδεικνύουν ένα ξεκάθαρο εθνικό μίσος, επίσης και με θρησκευτικό πλαίσιο και επικάλυψη, χειραγωγούμενο από την ιδία την κυβέρνηση. Δεν τίθεται κανένα ζήτημα ταξικό, όπως δεν τίθεται και κανένα ζήτημα «συμμάχων», Άγγλων και Αμερικανών, οι οποίοι κατ’ ουσίαν επέτρεψαν και εν συνεχεία συγκάλυψαν το δράμα των Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως. Ένα δράμα το οποίο η λήθη και οι συνεχιζόμενες προδοσίες εντός και εκτός των τειχών συγκαλύπτουν ακόμη…
Την νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου του 1955 έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη μία σειρά οργανωμένων δολοφονιών, επιθέσεων, βιασμών, κακοποιήσεων, λεηλασιών και δηώσεων με στόχο την Ελληνική κοινότητα. Το οργανωμένο αυτό σχέδιο εξοντώσεως του Ελληνισμού της Πόλεως χαράχθηκε στην λαϊκή μνήμη ως «Σεπτεμβριανά». Η γνωστή και διαχρονικώς απαράλλακτη τουρκική θηριωδία, πλήρως σχεδιασμένη και οργανωμένη, όπως απέδειξε η ιστορική έρευνα από την τότε κυβέρνηση Μεντερές, κατάφερε να πλήξει καίρια, τόσο οικονομικά όσο και ηθικά, το εναπομείναν ελληνικό στοιχείο, του οποίου ένα σημαντικό τμήμα, βιαίως ξεριζωμένο, στράφηκε προς την ηπειρωτική Ελλάδα.
Ωστόσο, ο Σεπτέμβριος του 1955 υπήρξε απλώς η αποκορύφωση μίας συστηματικής εξοντώσεως η οποία είχε ξεκινήσει ήδη από την επομένη της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου του 1923. Βάσει της συνθήκης, εξαιρέθηκαν από τις συμφωνηθείσες μετακινήσεις πληθυσμών οι Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως καθώς και κάποιων περιχώρων αυτής, οι οποίοι μαζί με τους κατοίκους της Ίμβρου και της Τενέδου, οι οποίοι επίσης είχαν εξαιρεθεί, θα αντιμετωπίζονταν ευνοϊκά και θα προστατεύονταν ως επισήμως ανεγνωρισμένη μειονότης από το τουρκικό κράτος. Όπως έδειξε η ιστορία, η «ευνοϊκή» αυτή μεταχείριση περιελάμβανε: απελάσεις σημαντικών προσωπικοτήτων, απαγορεύσεις ασκήσεως επαγγελμάτων, κοινωνικούς αποκλεισμούς, κατασχέσεις, ανοχή σε βιαιοπραγίες εναντίων Ελλήνων και πλήθος ακόμη κινήσεων όπως το «βαρλίκι», η υπέρογκη δηλαδή φορολόγηση της ελληνικής περιουσίας. Όλα δηλαδή όσα καταπατούσαν πλήρως την συνθήκη! Πέραν των πιέσεων αυτών, το Τουρκικό κράτος έπρεπε να αντιμετωπίσει και ουσιαστικώς το ποσοτικό ζήτημα των Ελλήνων. Άρχισαν λοιπόν το 1941 να σχηματίζονται τα τάγματα εργασίας τα οποία κατ’ ουσίαν υπήρξαν το μέσο βιολογικής εξοντώσεως της ελληνικής κοινότητος! Στα τάγματα εργασίας, τα οποία ανελάμβαναν κάθε είδους μεγάλο έργο στα βάθη της ανατολής, στρατολογήθηκαν υποχρεωτικώς είκοσι κλάσεις Ελλήνων, ηλικίας 25 έως 40 ετών. Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθεί η παντελής αδιαφορία ίσως και ανικανότητα του ελληνικού κράτους να αντιδράσει σε όσα έβλεπε να διαδραματίζονται εις βάρος των Ελλήνων ομογενών στην γείτονα χώρα.
Η επιθετική αυτή πολιτική της Τουρκίας αλλάζει μόνον κατά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Φοβούμενη μήπως η ουδετερότητά της κατά την διάρκεια του πολέμου, της δημιουργήσει προβλήματα σε σχέση με την Ελλάδα, η οποία βρέθηκε στο πλευρό των νικητών, διαμόρφωσε μία αρκετά φιλελεύθερη εικόνα στο ζήτημα των ελληνικών μειονοτήτων. Σταδιακώς η Τουρκία επεδίωξε, εν συνεχεία, να ενταχθεί και αυτή στο ίδιο άρμα κεφαλαιοκρατών στο οποίο είχε εναποθέσει το μέλλον της και η Ελλάδα. Με την ένταξή του πρώτα στο δόγμα Τρούμαν το 1947, εν συνεχεία στο συμβούλιο της Ευρώπης το 1949 και τέλος στο ΝΑΤΟ το 1952, το Τουρκικό κράτος κατόρθωσε να επανέλθει σε ένα ασφαλές για αυτό διεθνές περιβάλλον το οποίο θα του εξασφάλιζε τις προϋποθέσεις για την συνέχιση ενός έργου το οποίο απλώς είχε διακόψει το 1945…
Μία μεγάλη κρίση στην οικονομία το 1954 σε συνδυασμό με το συμφέρον της Αγγλίας να εμπλέξει την Τουρκία στο Κυπριακό ζήτημα (το οποίο είχε ξεκινήσει να έρχεται τότε στο διεθνές προσκήνιο) οδηγούν την κυβέρνηση Μεντερές στην χρησιμοποίηση της ελληνικής κοινότητος ως μοχλό πιέσεως προς τους Έλληνες. Μία άνευ προηγουμένου προπαγάνδα εναντίον των Ελλήνων ξεκίνησε τότε μέσω του τουρκικού τύπου, φανατίζοντας τις πληθυσμιακές ισλαμικές μάζες οι οποίες άρχισαν να στρέφονται ενάντια στο χριστιανικό και ελληνικό στοιχείο. Το κλίμα φανατισμού και μισαλλοδοξίας ιδίως ενίσχυε ένας νέος σύλλογος με την ονομασία: «Η Κύπρος είναι ονομασία Τουρκική». Με πρόσχημα την τάχα επερχόμενη γενοκτονία των Τούρκων της Κύπρου η οποία μάλιστα είχε και ημερομηνία (!!!) ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στην Κωνσταντινούπολη δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κλίμα μέσω του οποίου επεδίωκε να επηρεάσει την Αγγλία ώστε να τεθεί ευμενώς προς την Τουρκία εν όψει της επερχόμενης τριμερούς συνδιασκέψεως στις 29 Αυγούστου του 1955.
Οι μήνες του θέρους του 1955 διανύθηκαν εν μέσω μικροεντάσεων, διαπληκτισμών και απλών λεκτικών επιθέσεων από μουσουλμάνους προς Έλληνες χριστιανούς της Πόλεως, φθάνοντας στις 6 Σεπτεμβρίου του 1955, οπότε και διαδίδεται απ’ όλα τα μέσα της Τουρκίας ότι το σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ στην Θεσσαλονίκη υπήρξε στόχος βομβιστικής επιθέσεως. Υποκινούμενες διαδηλώσεις ξέσπασαν τότε και μαζί με αυτές άρχισε να ξετυλίγεται το σχέδιο της Κυβερνήσεως Μεντερές για αφανισμό του Ελληνισμού της Κωνσταντινουπόλεως.
Λεηλασίες, βανδαλισμοί, βιασμοί, φόνοι, πυρπολήσεις και ένα ανελέητο «ομοιόμορφα» επεκτεινόμενο πογκρόμ, υπό την ανοχή και την υποστήριξη της αστυνομίας και του στρατού, εκτυλίσσεται απέναντι στους απροστάτευτους και ανυποψίαστους Έλληνες. Αδιάψευστοι μάρτυρες των όσων διαδραματίστηκαν υπήρξαν οι φωτογραφίες τις οποίες κατόρθωσαν κρυφά να τραβήξουν οι δύο Έλληνες που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ που παραθέτουμε. Το Τουρκικό κράτος κατόπιν κήρυξε στρατιωτικό νόμο στην Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη και την Άγκυρα, ενώ συνέλαβε ως υπαίτιους των επεισοδίων γύρω στα 20 άτομα τα οποία μετά …αθωώθηκαν. Σπίτια, καταστήματα, φαρμακεία, σχολεία, πολιτιστικοί σύλλογοι, εφημερίδες, ξενοδοχεία, κλινικές, εργοστάσια, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, εκκλησίες, κοιμητήρια, ό,τι ελληνικό βρέθηκε στο στόχαστρο της Τουρκικής κτηνωδίας. Η καταστροφή της ελληνικής κοινότητος ήταν πλέον γεγονός με την διεθνή κοινή γνώμη και ειδικώς τις Η.Π.Α. να καλούν την Ελλάδα να κρατήσει τις ισορροπίες και να μην εντείνει περισσότερο την κρίση.
Πέραν των φωτογραφικών ντοκουμέντων και των μαρτυριών της νύχτας της 6ης Σεπτεμβρίου οι οποίες αποκαλύπτουν ένα καλά οργανωμένο στρατιωτικό σχέδιο όπου καμιόνια μετέφεραν Τούρκους από άλλες περιοχές, στρατιώτες με πολιτικά καθοδηγούσαν το πλήθος, ακόμα και εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου απελευθερώθηκαν για να συμμετάσχουν στα επεισόδια, η εμπλοκή του Τουρκικού κράτους ξεκινά ήδη από την αφορμή την οποία χρησιμοποίησαν οι εφημερίδες για να φανατίσουν τα ισλαμικά πλήθη. Ο εκρηκτικός μηχανισμός ο οποίος εξερράγη στην Θεσσαλονίκη τοποθετήθηκε όπως αποκαλύφθηκε από τον Τούρκο κλητήρα του προξενείου ο οποίος την παρέλαβε από Τούρκο πράκτορα. Οι φωτογραφίες τις οποίες χρησιμοποίησαν οι εφημερίδες στην Τουρκία και παρουσίαζαν ένα «πυρπολημένο» σπίτι ήταν παραποιημένες από τις μυστικές υπηρεσίες. Τις πρωτότυπες τις είχε βγάλει η σύζυγος του προξένου μερικές μέρες νωρίτερα. Το 2008 η Τουρκική εφημερίδα Radikal αποκάλυψε ότι τα πογκρόμ εναντίων των Ελλήνων το 1955 είχαν οργανωθεί από το Γραφείο Ειδικού Πολέμου (Ozel Harp Dairesi) το οποίο είχε συστήσει το ΝΑΤΟ εν μέσω ψυχρού πολέμου.
Πολλοί έσπευσαν και δυστυχώς ακόμη μπορεί να σπεύδουν να χαρακτηρίζουν ως «ταξική» σύγκρουση τα «Σεπτεμβριανά». Η ίδια η ιστορική έρευνα, η απροκάλυπτη στάση της Τουρκίας έκτοτε στο ζήτημα αυτό, οι αποκαλύψεις για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των πογκρόμ από το ίδιο το κράτος, η συμμετοχή εύπορων Τούρκων, η εύρεση ακόμη και ταυτότητος τούρκου δικαστή εντός καμένης εκκλησίας, οι επιθέσεις στους φτωχούς Έλληνες των προαστίων, το θρησκευτικό μένος με το οποίο διέλυσαν τάφους και έκαναν ακόμη και δημοσίως περιτομή σε χριστιανό ιερέα καταδεικνύουν ένα ξεκάθαρο εθνικό μίσος, επίσης και με θρησκευτικό πλαίσιο και επικάλυψη, χειραγωγούμενο από την ιδία την κυβέρνηση. Δεν τίθεται κανένα ζήτημα ταξικό, όπως δεν τίθεται και κανένα ζήτημα «συμμάχων», Άγγλων και Αμερικανών, οι οποίοι κατ’ ουσίαν επέτρεψαν και εν συνεχεία συγκάλυψαν το δράμα των Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως. Ένα δράμα το οποίο η λήθη και οι συνεχιζόμενες προδοσίες εντός και εκτός των τειχών συγκαλύπτουν ακόμη…
