4ον ἔνθεμα τῆς σειρᾶς ἀφιερωμάτων στὴν ἀθάνατη Ἐθνεγερσίαν τῶν Ἑλλήνων κατὰ τοῦ ἀλλοφύλου ζυγοῦ ἐπὶ τῇ ἐπετείῳ διακοσίων ἐτῶν.
Στ᾿ Ἀναπλιοῦ τὸ Παλαμῆδι
Σύνδεσμος ἐκτελέσεως:
Τὸ Παλαμῆδι εἶναι φρούριο/φυλακὴ τοῦ Ναυπλίου ἀνεγερθὲν ὑπὸ τῶν Βενετῶν τῷ 1714, κατόπιν προηγηθείσης σφοδροτάτης μάχης κατὰ τῶν Ὀθωμανῶν καὶ τῆς ἐν τέλει καταλήψεως τοῦ ὁμωνύμου λόφου, διαρκοῦντος τοῦ Βενετοτουρκικοῦ πολέμου. Ὁ λόφος τοῦ Παλαμηδίου ὑψοῦται εἰς τὰ 216 μέτρα ὑπεράνω θαλασσίας στάθμης καὶ ἡ ἀνάβασις πραγματοποιεῖται εἴτε μέσῳ τῆς ἁμαξιτῆς ὁδοῦ εἴτε μέσῳ τῆς μακρᾶς, περίπου χιλίων σκαλοπατιῶν σκάλας. Τὸ Παλαμῆδι κατελήφθη ὑπὸ τῶν Τούρκων τῷ 1715 κατόπιν ἀνατινάξεως τμήματος τοῦ φρουρίου.
Ἐδῶ ἀπεικονίζεται μᾶλλον διὰ πρώτην φορὰν τὸ φρούριον τοῦ Παλαμηδίου, ζωγραφισθὲν ὑπὸ τοῦ Ὁλλανδοῦ Abraham Storck. Αἱ ἱστορικαὶ ἀναφοραὶ ὑποστηρίζουν ὅτι ὁ πίναξ ἐσηματοδότησε τὴν ὁλοκλήρωσιν τῆς κατασκευῆς τοῦ φρουρίου. Ἀπεικονίζονται δ᾿ ἐντὸς τοῦ λιμένος οἱ ξακουστὲς Ὁλλανδικὲς φρεγάτες τύπου East Indiaman.
Κατὰ τὴν Ἑλληνικὴν ἐπανάστασιν τοῦ 1821 οἱ Τοῦρκοι ὠχυρώθησαν ἐντὸς τοῦ Παλαμηδίου ἕως τοῦ 1822, ὁπότε καὶ τὸ φρούριον ἀπηλευθερώθη ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων. Ὡστόσο, οἱ στίχοι τοῦ ᾆσματος ἀναφέρονται εἰς τὴν κατάληψιν τοῦ κάστρου ὑπὸ τοῦ Θεοδωράκη Γρίβα τῷ 1827, καθώς, μετὰ τὴν ἔναρξιν τῆς ἐπαναστάσεως τὸ Παλαμῆδι ἐλειτούργει ὡς φυλακή, εἰς τὴν ὁποίαν μάλιστα ἐνεκλείσθη ἐπὶ ἕνδεκα μήνας καὶ ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης…
Τὸ ᾆσμα προέρχεται ἐκ τῆς Ἀρκαδίας Πελοποννήσου καὶ χορεύεται εἰς τὰ βήματα τοῦ τσάμικου, εἰς ρυθμὸν 3/4.
Στίχοι:
Στ᾿ Ἀναπλιοῦ – γειά σας λεβέντες – στ᾿ Ἀναπλιοῦ τὸ Παλαμῆδι.
Στ᾿ Ἀναπλιοῦ τὸ Παλαμῆδι, ᾿κεῖ βροντάει τὸ καριοφύλι.
Τὸ βροντᾶν – γειά σας λεβέντες – τὸ βροντᾶν οἱ Μωραΐτες.
Τὸ βροντᾶν οἱ Μωραΐτες κι ὅλοι οἱ βαρυποινῖτες.
Τὸ βροντάει – γειά σας λεβέντες – τὸ βροντάει καὶ μιὰ γυναῖκα
τὸ βροντάει καὶ μιὰ γυναῖκα, ποὔχει χρόνους μέσα δέκα.
Τὸ βροντάει – γειά σας λεβέντες – τὸ βροντάει καὶ μιὰ δασκάλα,
τὸ βροντάει καὶ μιὰ δασκάλα ποὖναι ἄσπρη σὰν τὸ γάλα.