Γύρω στις 2 Δεκεμβρίου 2023, ένας ισχυρισμός ότι οι ισραηλινές αρχές γνώριζαν για την επίθεση της Χαμάς πολύ νωρίτερα από την ημέρα της επίθεσης στις 7 Οκτωβρίου, 2023, ήταν υπό περισσότερη εξέταση από τους The New York Times (Ronen Bergman και Adam Goldman). Επιπροσθέτως αυτό το άρθρο αναπαρήχθηκε και από μια ισραηλινή πύλη ειδήσεων, τους Times of Israel.
Τι αναφέρουν οι NY Times
Ο ισραηλινός στρατός και οι υπηρεσίες πληροφοριών είχαν γνώση του σχεδίου μάχης της Χαμάς για την επιχείρηση της 7ης Οκτωβρίου 2023 από το “Τείχος της Ιεριχούς -Jericho Wall”, ένα έγγραφο 40 σελίδων το οποίο περιγράφει λεπτομερώς τα στάδια της επίθεσης στο Ισραήλ.
Το έγγραφο περιγράφει μια μεθοδική επίθεση που σχεδιάστηκε για να συντρίψει τις ισραηλινές οχυρώσεις γύρω από τη Λωρίδα της Γάζας, να καταλάβει ισραηλινές πόλεις και να εισβάλει σε βασικές στρατιωτικές βάσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός αρχηγείου μεραρχίας.
Αναλυτικά, το έγγραφο αυτό περιέγραφε μια μεθοδική επίθεση, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων με ρουκέτες, της χρήσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών για την απενεργοποίηση των μέτρων ασφαλείας του Ισραήλ και της σύλληψης ομήρων και της κατοχής ισραηλινών κοινοτήτων.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι είχαν ειδοποιηθεί για το περιεχόμενο αυτού του έγγραφο περισσότερο από ένα χρόνο πριν από την επίθεση, αλλά το απέρριψαν ως εξαιρετικά φιλόδοξο, θεωρώντας ότι είναι πολύ δύσκολο για τη Χαμάς να πραγματοποιήσει μια τέτοια επιχείρηση.
Το σχέδιο περιελάμβανε λεπτομέρειες σχετικά με τη θέση και το μέγεθος των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων, τους κόμβους επικοινωνίας και άλλες ευαίσθητες πληροφορίες, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το πώς η Χαμάς συγκέντρωσε τις πληροφορίες της και εάν υπήρχαν διαρροές στο εσωτερικό του ισραηλινού κατεστημένου ασφαλείας.
Ωστόσο, η Χαμάς ακολούθησε το σχέδιο με συγκλονιστική ακρίβεια και η επίθεση οδήγησε στο θάνατο περίπου 1200 ισραηλινών.
Επιπροσθέτως δεν είναι σαφές εάν ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου ή άλλοι κορυφαίοι πολιτικοί ηγέτες είχαν λάβει γνώση αυτού του έγγραφου.
Μερικές καλές ερωτήσεις
Ισραηλινοί αξιωματούχοι παραδέχονται κατ’ ιδίαν ότι, αν ο στρατός είχε λάβει σοβαρά υπόψη αυτές τις προειδοποιήσεις και είχε ανακατευθύνει σημαντικές ενισχύσεις στο νότο, όπου τελικά η Χαμάς επιτέθηκε, το Ισραήλ θα μπορούσε να αμβλύνει τις επιθέσεις ή ενδεχομένως ακόμη και να τις αποτρέψει. Αντ ‘αυτού, ο ισραηλινός στρατός ήταν απροετοίμαστος καθώς οι μαχητές της Χαμάς ξεπηδούσαν από τη Λωρίδα της Γάζας με αποτέλεσμα μια αδιαμφισβήτητα θανατηφόρα ημέρα στην ιστορία του Ισραήλ.
Επιπροσθέτως ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν ήδη αναγνωρίσει ότι απέτυχαν να προστατεύσουν τη χώρα, η κυβέρνηση Νετανιάχου αναμένεται να συγκεντρώσει μια επιτροπή για να μελετήσει τα γεγονότα που οδήγησαν στις επιθέσεις και η 7η Οκτωβρίου 2023 τώρα πια θεωρείται ως η χειρότερη αποτυχία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών από την αιφνιδιαστική επίθεση που οδήγησε στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1973.
Άραγε πίσω από όλες αυτές τις αποτυχίες στο πεδίο των υπηρεσιών πληροφοριών να ήταν μια μοιραίως ανακριβής πεποίθηση ότι η Χαμάς δεν είχε την ικανότητα να επιτεθεί με αυτό τον τρόπο και δεν θα τολμούσε να το κάνει?
Άραγε αυτή η πεποίθηση ήταν τόσο βαθιά ριζωμένη στην ισραηλινή κυβέρνηση που να αγνόησε κάθε απόδειξη για το αντίθετο?
Άραγε οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών να βοήθησαν την Χαμάς να σχεδιάσει αυτό το σχέδιο καθώς και να καθησυχάσει την ηγεσία της ότι οποιαδήποτε απάντηση θα ήταν καθαρά συμμετρική και δεν θα συμπεριλάμβανε επιθέσεις στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας?
Επιπλέον, υπήρξαν ισχυρισμοί ότι οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες έπεσαν θύματα «υπερφόρτωσης πληροφοριών», με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να συλλέξουν και να διαδώσουν κρίσιμες πληροφορίες σε μια θάλασσα δεδομένων. Άραγε υπάρχει τέτοια πιθανότητα?
Η ανάλυση μας: Οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ πρέπει να γνώριζαν
Είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι οι αξιωματούχοι των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών δεν γνώριζαν για το έγγραφο του «Τείχος της Ιεριχούς». Επιπροσθέτως μας και οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες ενημερώνουν άμεσα την εκάστοτε κυβέρνηση, είναι εξαιρετικά πιθανό ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου γνώριζε για το σχέδιο της Χαμάς.
Είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι το θράσος του σχεδίου οδήγησε στην υποτίμηση του από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες και ότι οι επιφορτισμένοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι παρερμήνευσαν τις ενέργειες της Χαμάς, οδηγώντας σε έναν από τους χειρότερους λανθασμένους υπολογισμούς στην ανάλυση πληροφοριών στην ιστορία της Mossad.
Άλλωστε τον Σεπτέμβριο του 2016, το γραφείο του υπουργού Άμυνας του Ισραήλ είχε συντάξει ένα άκρως απόρρητο υπόμνημα βασισμένο σε μια πολύ προηγούμενη επανάληψη ενός σχεδίου επίθεσης της Χαμάς. Το μνημόνιο, το οποίο υπογράφηκε από τον τότε υπουργό Άμυνας, Avigdor Lieberman, ανέφερε ότι μια εισβολή και η ομηρία θα «οδηγούσε σε σοβαρή ζημιά στη συνείδηση και το ηθικό των πολιτών του Ισραήλ».
Αυτό το σημείωμα, το οποίο υπεισήρθε στην γνώση των ΝΥ Times, ανέφερε ότι η Χαμάς είχε αγοράσει εξελιγμένα όπλα, παρεμβολείς GPS και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Είπε επίσης ότι η Χαμάς είχε αυξήσει τη μαχητική της δύναμη σε 27000 άτομα, έχοντας προσθέσει 6000 στις τάξεις της σε μια περίοδο δύο ετών. Πάλι σύμφωνα με αυτό το σημείωμα η Χαμάς ήλπιζε να φτάσει τις 40000 μαχητές μέχρι το 2020.
Πέρυσι, αφού το Ισραήλ έλαβε το έγγραφο για το Τείχος της Ιεριχούς, το στρατιωτικό τμήμα της Γάζας συνέταξε τη δική του αξιολόγηση πληροφοριών για αυτό το τελευταίο επικαιροποιημένο σχέδιο εισβολής.
Η Χαμάς «αποφάσισε να σχεδιάσει μια νέα επιδρομή, άνευ προηγουμένου στην έκτασή της», έγραψαν αναλυτές στην αξιολόγηση που εξέτασε η εφημερίδα The NY Times. Ανέφερε ότι η Χαμάς σκόπευε να πραγματοποιήσει μια επιχείρηση εξαπάτησης ακολουθούμενη από έναν «ελιγμό μεγάλης κλίμακας» με στόχο να επιφέρει πλήγματα στο Ισραήλ.
Επιπροσθέτως στις 6 Ιουλίου 2023, ο βετεράνος αναλυτής της Μονάδας 8200 (Israeli SIGINT National Unit) έγραψε σε μια ομάδα άλλων εμπειρογνωμόνων πληροφοριών ότι δεκάδες κομάντος της Χαμάς είχαν πραγματοποιήσει πρόσφατα εκπαιδευτικές ασκήσεις, με ανώτερους διοικητές της Χαμάς να παρατηρούν αυτά τα γυμνάσια.
Αναλυτικά η εκπαίδευση περιελάμβανε την κατάρριψη ισραηλινών αεροσκαφών και την κατάληψη ενός κιμπούτς μαζί με μια στρατιωτική βάση εκπαίδευσης. Πάντοτε σύμφωνα με τους NY Times, στις ανταλλαγές μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των μελών της Χαμάς κατά τη διάρκεια αυτής της άσκησης, είχε χρησιμοποιηθεί η ίδια φράση από το Κοράνι που είχε εμφανιστεί στην κορυφή του σχεδίου επίθεσης στο Τείχος της Ιεριχούς. Ίσως γι αυτό τον λόγο και το έγγραφο να ονομάστηκε Jericho Wall.
Επίσης ο ισραηλινός αναλυτής είχε προειδοποιήσει ότι η άσκηση είχε ακολουθήσει στενά το σχέδιο του Τείχους της Ιεριχούς και ότι η Χαμάς πραγματικά έκτιζε την ικανότητα έτσι ώστε να μπορέσει να το φέρει εις πέρας.
Σύμφωνε με ότι αναφέρουν οι NY Times, ένας συνταγματάρχης της ισραηλινής μεραρχίας της Γάζας είχε επεξεργαστεί την παραπάνω ανάλυση, αλλά είχε δηλώσει ότι η άσκηση ήταν μέρος ενός «εντελώς ευφάνταστου» σεναρίου και όχι ένδειξη της ικανότητας της Χαμάς έτσι ώστε να την πραγματοποιήσει.
Βέβαια σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι πληροφορίες που διαχέονται από συστημικές δημοσιογραφικές πηγές, όπως οι NY Times, μπορεί να μεταφέρουν εσκεμμένη παραπληροφόρηση από ορισμένες υπηρεσίες πληροφοριών. Δηλαδή σε αυτή την περίπτωση μπορεί οι NY Times να επιδιώκουν να δημιουργήσουν την αίσθηση ότι η Mossad δεν έδωσε την σωστή σημασία σε ένα γεγονός που υποσχόταν μεγάλη αναταραχή στους πολίτες του Ισραήλ.
“Υπερφόρτωση πληροφοριών” και άλλα παραμύθια της κοινότητας παραπληροφοριών
Ενώ είναι αλήθεια ότι ο όγκος των δεδομένων που παράγονται και επεξεργάζονται από τις σύγχρονες υπηρεσίες πληροφοριών έχει αυξηθεί εκθετικά τα τελευταία χρόνια, είναι μύθος να πιστεύουμε ότι αυτό καθιστά το έργο των υπηρεσιών πληροφοριών δύσκολο ή ακόμη και μάταιο. Με την πρόοδο της τεχνολογίας και τις εξελιγμένες αναλυτικές μεθόδους ποιότητας και ποσότητας, οι υπηρεσίες πληροφοριών είναι περισσότερο από ικανές να επεξεργάζονται αποτελεσματικά και να αντλούν πληροφορίες από τεράστιες ποσότητες δεδομένων (big data).
Η ιδέα ότι μια μυστική υπηρεσία μπορεί να κατακλυστεί από πληροφορίες και ως εκ τούτου να παραβλέψει σημαντικά στοιχεία είναι μια κραυγαλέα παρανόηση. Η αλήθεια είναι ότι η κοινότητα των υπηρεσιών πληροφοριών είναι ειδικευμένη στον εντοπισμό και την ιεράρχηση κρίσιμων πληροφοριών και διαθέτει συστήματα και διαδικασίες για να διασφαλίσει ότι οι κρίσιμες πληροφορίες δεν θα χάνονται στη απέραντη θάλασσα των δεδομένων. Έτσι, η ιδέα ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν και να αξιοποιήσουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα παραμύθι.
Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο λειτουργίας των υπηρεσιών πληροφοριών. Με προηγμένους αλγόριθμους ανάλυσης, όπως το principle component analysis, τεράστιοι όγκοι δεδομένων μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία με ταχύτητα αστραπής, διευκολύνοντας τον εντοπισμό μοτίβων, συσχετίσεων και διαφορών.
Η τεχνητή νοημοσύνη επιτρέπει επίσης στους αναλυτές να αυτοματοποιούν κουραστικές και χρονοβόρες εργασίες, επιτρέποντας τους να επικεντρώνονται σε δραστηριότητες υψηλής αξίας. Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα των πληροφοριών έχει βοηθήσει τις υπηρεσίες να γίνουν πιο αποδοτικές, αποτελεσματικές και ακριβείς. Εν ολίγοις, η τεχνητή νοημοσύνη έχει μεταφέρει τη συλλογή πληροφοριών στο επόμενο επίπεδο, καθιστώντας την κοινότητα πληροφοριών καλύτερα εξοπλισμένη για να χειριστεί την πρόκληση των μεγάλων δεδομένων (big data analysis).
Πέρα από τις τεχνικές δυνατότητες, το ανθρώπινο στοιχείο αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στην κοινότητα των υπηρεσιών πληροφοριών. Τo προσωπικό των υπηρεσιών πληροφοριών και οι πράκτορες πεδίου διαθέτουν τη μοναδική ικανότητα να αναλύουν και να αποκτούν ζωτικές πληροφορίες, ανέφικτες μέσω εναλλακτικών μεθόδων, αξιοποιώντας προσωπικές αλληλεπιδράσεις και τη διείσδυση σε αντίπαλους οργανισμούς.
Επιπλέον, η υποδομή επιτήρησης διαδραματίζει κεντρικό ρόλο. Οι δορυφορικές εικόνες, η εναέρια αναγνώριση και η νοημοσύνη σημάτων (SIGINT) συνεισφέρουν ανεκτίμητα δεδομένα που, όταν συγχωνεύονται με άλλες πηγές, αποτελούν μια ολοκληρωμένη κατανόηση των πιθανών απειλών. Η συνέργεια αυτών των δυνατοτήτων δίνει τη δυνατότητα στις υπηρεσίες πληροφοριών να διατηρούν στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι κακόβουλων παραγόντων, επιτρέποντας τους να προβλέπουν σχέδια και να εφαρμόζουν προληπτικά μέτρα για την αποτροπή πιθανής βλάβης.
Συμπεράσματα
Το κύριο επιχείρημα αυτής της ανάλυσης είναι ότι ο ισραηλινός στρατός και οι υπηρεσίες πληροφοριών απέκτησαν ένα λεπτομερές σχέδιο μάχης της Χαμάς που ονομάζεται «Τείχος της Ιεριχούς» περισσότερο από ένα χρόνο πριν από την επιχείρηση επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023. Σε κάθε περίπτωση, είτε μέσω αυτού του εγγράφου είτε μέσω οποιουδήποτε άλλου τρόπου η Mossad και άρα η ισραηλινή κυβέρνηση γνώριζε για τα σχέδια της Χαμάς.
Τώρα η Χαμάς ακολούθησε το σχετικό σχέδιο με συγκλονιστική ακρίβεια, οδηγώντας σε σημαντικές απώλειες ζωών στο Ισραήλ.
‘Έπειτα στον παγκόσμιο συστημικό τύπο η αδράνεια του Ισραήλ προβλήθηκε ως μια λανθασμένη εκτίμηση του σχεδίου και των δυνατοτήτων της Χαμάς και ως σημαντική ήττα των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών.
Με βάση όλα αυτά τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα, μιας και έχουν ήδη συμβεί, αυτή η ανάλυση δείχνει ότι η επίθεση της Χαμάς δεν ήταν μια μεγάλη αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών, αλλά ένα πρόσχημα για το Ισραήλ να επιτεθεί αδιακρίτως στον άμαχο πληθυσμό στη Γάζα. Ο απώτερος στόχος ήταν η απέλαση των Παλαιστινίων πολιτών από την περιοχή της Γάζας με στρατιωτική επίθεση τύπου σοκ και δέους.
Οι δυνάμεις των ΗΠΑ ήρθαν πιο κοντά στην περιοχή του Ισραήλ, αλλά όχι για να σταματήσουν την επακόλουθη σφαγή στη Γάζα, αλλά για να εμποδίσουν άλλους κρατικούς παράγοντες στην περιοχή, όπως το Ιράν, να εμπλακούν άμεσα στις εχθροπραξίες. Μια μεγάλη διαφορά από τη Γιουγκοσλαβία το 1999, όπου οι δυνάμεις των ΗΠΑ με το πρόσχημα της προστασίας του αλβανικού πληθυσμού στο Κοσσυφοπέδιο εξαπέλυσαν μια αδιάκριτη επίθεση εναντίον του Βελιγραδίου. Επιπλέον, η παράνομη αλλαγή συνόρων, με τη δημιουργία του Κοσόβου, άνοιξε το κουτί της Πανδώρας για την αλλαγή συνόρων στα Βαλκάνια, ένα σημείο που η Ελλάδα πρέπει να δώσει μεγάλη προσοχή.
Συμπερασματικά μια εκτίμηση της εκάστοτε κατάστασης με βάση την πραγματική ροή των γεγονότων, αμέσως μετά και μετά από περίπου δύο ή τρεις μήνες μπορεί πάντα να πει πολλά για τον αρχικό σχεδιασμό κάθε επιχείρησης. Σε αυτή την περίπτωση, η αδιάκριτη επίθεση εναντίον του πληθυσμού της Γάζας συνεχίζεται για 63η ημέρα και η παγκόσμια κοινότητα είτε δεν είναι σε θέση είτε δεν θέλει να σταματήσει αυτή την κατάφωρη σφαγή αμάχων όλων των ηλικιών. Το Ισραήλ βρήκε την δικαιολογία που ήθελε για να επιτεθει αδιάκριτα στην Γάζα.
Είναι αυτό ηθικά σωστό? Είναι μια κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου? Κανείς δεν νοιάζεται. Στις παγκόσμιες υποθέσεις υπάρχει μόνο το δικαίωμα και το δίκιο του ισχυρότερου. Τόσο απλά.
Cui bono από τις εξελίξεις στην Γάζα; Καθαρά το Ισραήλ.
Θεόδωρος Κωστής