Γιὰ νὰ θεραπευθῇ ἡ ἀναρχία τοῦ λιμπεραλισμοῦ ποὺ μᾶς μαστίζει, χρειάζεται πολλὴ δουλειά. Στὴν ἀρχὴ χρειάζεται προσπάθεια νὰ ἀποκατασταθῇ κάποιος πνευματικὸς καὶ ἠθικὸς ρυθμὸς σ’ ὅλες τὶς τάξεις, σ’ ὅλες τὶς ἡλικίες, ἀλλὰ εἰδικώτερα στοὺς νέους.Εἶναι ἀνάγκη μέσα σ’ αὐτὸ τὸ πνευματικὸ χάος, μέσα σ’ αὐτὸ τὸν ἰδεολογικὸ κυκεῶνα, ὅπου βασιλεύει ἡ σύγχυση καὶ ἡ ἀσυναρτησία, νὰ βάλουμε κάποια σύνορα, νὰ στερεώσουμε μερικὰ σταθερὰ σκαριά, νὰ θεμελιώσουμε ἕνα κομμάτι στερεὸ ἔδαφος, γιὰ νὰ πατήσουμε. Εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀποκτήσουμε μιὰ ξεκαθαρισμένη ἔννοια τοῦ μέτρου καὶ τῆς ἀναλογίας τοῦ κάθε κοινωνικοῦ στοιχείου καὶ τῆς σημασίας τῆς ἀποστολῆς του μέσα στὸν κοινωνικὸ ὀργανισμό.
Οἱ ἐπιστῆμες καὶ ἡ πρόοδος γενικώτερα μᾶς ἐγκρεμίσανε πολλὲς ἀπὸ τὶς ἀξίες ποὺ πιστεύαμε· κι’ ἐμεῖς, ἀπὸ διανοητικὴ ξιππασιά, φαντασθήκαμε πὼς μποροῦμε νὰ σπάσουμε ὅλες τὶς πλάκες τῶν ἠθικῶν καὶ κοινωνικῶν ἀξιῶν· πὼς τίποτε δὲ στέκει καὶ πὼς μποροῦμε νὰ ζήσουμε εὐτυχισμένοι, ἄν δὲν ἀφήσουμε τίποτα ὄρθιο στὴ θέση του.
Ἀπὸ πνευματικὸ σνομπισμό, ἀπὸ φόβο μὴ φανοῦμε καθυστερημένοι, ἐπαραργατάραμε ποιὸς νὰ φανῇ πιὸ τολμηρὸς καταλυτὴς καὶ πιὸ ἀπόλυτος ἀρνητής. Κι’ ἐκαταντήσαμε νὰ μετρᾶμε μὲ τὸ μέτρο τῆς ἀναίδειας καὶ τῆς ξετσιπωσιᾶς, τὸ βαθμὸ τῆς πνευματικῆς ἐξελίξεως καὶ τοῦ ψυχικοῦ πολιτισμοῦ.
Κι’ ἐλέγαμε τολμηροὺς διανοητές, τοὺς ἀναίσχυντους ἀρλουμπατζῆδες· κι’ ἐλέγαμε πρωτότυπους, τοὺς παραδοξολόγους. Ὥς ποὺ ἐχάσαμε τὸ στέρεο ἔδαφος κάτω ἀπὸ τὰ πόδια μας. Ὥς ποὺ ἐχάσαμε τὸ αἴσθημα τοῦ σωστοῦ πνευματικοῦ προσανατολισμοῦ καὶ παραδέρναμε ἀκυβέρνητοι ἀνάμεσα στὰ συντρίμμια ἑνὸς κόσμου, ποὺ εἴχαμε κομματιάσει μὲ τὰ ἴδια μας τὰ χέρια, ἀνίκανοι νὰ στήσουμε στὴ θέση του κάτι ἄλλο. Ἀφήσαμε νὰ ξυπνήσῃ καὶ νὰ κυριαρχήσῃ τὸ κτῆνος, ποὺ κρύβουμε ὅλοι μέσα μας. Κι’ ἀφοῦ ἐκυριάρχησε, μᾶς ἔκαμε ἄβουλους σκλάβους του.
Ἡ ἐγωϊστικὴ καὶ πρωτόγονη ὁρμὴ, ποὺ σπρώχνει τὰ θηρία στὴ ζούγκλα καὶ κυβερνάει σὰν ὕπατος νόμος τὴ ζωή τους· ἡ ὁρμὴ νὰ φάῃ ὁ ἕνας τὸν ἄλλονε, εἶχε βρῆ τὸ μεγαλοπρεπέστερο φανέρωμα της στὸν τρόπο, ποὺ δούλευε ὁ ἀκόλαστος καπιταλιστικὸς μηχανισμός.
Ὁ πολιτισμός μας βρισκότανε σὲ κίνδυνο. Ὁ εἰδωλολατρικὸς καὶ ἀχαλίνωτος αὐτὸς καπιταλισμὸς τὸν καταπνίγει, ἐνῷ ὁ κομμουνισμὸς, ποὺ παραφυλάει, θὰ μποροῦσε νὰ τὸν συντρίψῃ εὐκολώτατα.
Ἀνάμεσα στὰς ὑφάλους τοῦ καπιταλισμοῦ καὶ τοῦ κομμουνισμοῦ, μπορεῖ νὰ βρεθῇ ἕνα πέρασμα, ἕνα καὶ μοναδικό, στενὸ καὶ δύσκολο, ποὺ ἀπαιτεῖ ἐπιδέξιους πιλότους.
Πρέπει νὰ δώσουμε στὴν οἰκονομία κάποιο ἀνώτερο ἠθικὸ καὶ ἐθνικὸ περιεχόμενο, καὶ νὰ τὴν ξεσκλαβώσουμε ἀπὸ τὴν ἁμαρτωλὴ δουλεία τοῦ κέρδους. Πρέπει αὐτὴ ἡ ἀκόρεστη βουλιμία τοῦ πλουτισμοῦ, τοῦ μὲ κάθε τρόπο καὶ μὲ κάθε θυσία πλουτισμοῦ, νὰ πάψῃ νὰ μαστιγώνῃ τὸ πνεῦμα τῶν ἀνθρώπων καὶ νὰ τὸ ἀναγκάζῃ νὰ καλπάζῃ λαχανιασμένο πίσω ἀπὸ τὸ χρῆμα. Ἡ θρησκεία μας ἦταν πολὺ ἀποκλειστικὰ μονοθεϊστικὴ ὥς τώρα: χρῆμα καὶ μόνον χρῆμα!
Εἶναι ἀνάγκη νὰ ξαναφέρουμε τοὺς ἀποδιωγμένους θεοὺς καὶ νὰ τοὺς ξαναστήσουμε στὰ ἄδυτα τῶν ψυχῶν μας. Πρέπει νὰ νοιώσουμε κι’ ἄλλες λαχτάρες, πνευματικώτερες, ἀπὸ τὴν ἡδονὴ τῆς ἁρπαγῆς καὶ τοῦ ἀποθησαυρισμοῦ. Πρέπει νὰ θεμελιώσουμε μέσα στὴ συνείδησή μας μιὰ σκάλα ἀξιολογικὴ μὲ καινούργια διαβάθμιση, ποὺ νὰ χαλινώσῃ τὰ ὑπολείμματα τοῦ κτήνους, ποὺ φέραμε στὸν ἀφρὸ κι’ ἀφήσαμε νὰ μᾶς κυβερνᾶνε.
Ἀλλοιῶς…στὸν ἄμμο χτίζουμε· δὲν ἐννοιώσαμε τὸ βαθύτερο αἰώνιο νόημα τῆς ζωῆς καὶ τῶν ἀδυσώπητων νόμων, ποὺ τὴν κυβερνᾶνε, καὶ βαδίζουμε ὁλόισα στὸ χαμό.Ἐκ τοῦ ἐπιλόγου «Ἡ ἀναρχία τοῦ Λιμπεραλισμοῦ» Severus, Ἀθῆναι, 1937