” – Ποιος φτιάχνει την Ιστορία – η μάζα ή το πρόσωπο; Σε μια εποχή που οι κοινωνίες αποθεώνουν την συλλογικότητα, το ερώτημα αποκτά εκρηκτική επικαιρότητα.“Οι Ήρωες”, το βιβλίο του Thomas Carlyle, (“On Heroes, Hero-Worship and the Heroic in History”, 1841), έχει ως κεντρικό του επιχείρημα το ότι η ιστορία του κόσμου είναι, στην ουσία της, η ιστορία των μεγάλων ανθρώπων.
Ο Carlyle πίστευε ότι ο ήρωας δεν είναι προϊόν της εποχής του αλλά ο ίδιος διαμορφώνει την εποχή του. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την “δημοκρατική” ή “ιστορικο-υλιστική” οπτική, σύμφωνα με την οποία οι υλικές συνθήκες, οι απρόσωπες δυνάμεις και οι άμορφες συλλογικότητες παράγουν την ιστορία. Ο ήρωας στον Carlyle είναι ο φορέας του νοήματος, της αλήθειας, της πράξεως.
Ο Carlyle θεωρεί ότι σε περιόδους κρίσεως, ασάφειας ή παρακμής, εμφανίζονται οι ήρωες – αυτοί που βλέπουν καθαρά και πράττουν τολμηρά. Πίστευε βαθιά ότι ο ήρωας αναδύεται ακριβώς όταν όλα δείχνουν χαμένα — όταν η μαζική ψευδαίσθηση που στηρίζει αφύσικες και νοσηρές καταστάσεις έχει κλονισθή.
Ο Carlyle δεν εξιδανικεύει τους ήρωες ως “καλούς” με την συνήθη ηθική έννοια. Η ηρωικότητα δεν είναι συμβατή ούτε με την μετριότητα ούτε με τον συμβιβασμό. Έχει κάτι το “βίαιο”, κάτι το προφητικό. Ο ήρωας οφείλει να είναι ισχυρός — όχι μόνον ως μια μετα-ηθική μορφή αλλά και ως υπαρξιακή δύναμη.
Η σκέψη του Carlyle, σχεδόν δύο αιώνες μετά, μοιάζει προφητική: σήμερα ο δημοκρατικός όχλος κάνει τα πάντα ώστε να μη υπάρχουν ή να μη αναδεικνύονται μεγάλοι άνθρωποι που τον αμφισβητούν. Κατά συνέπεια, για να αναδειχθεί ο μεγάλος άνθρωπος, θα πρέπει να αναπτύξει μια δύναμη μεγαλύτερη από την δύναμη αντίστασης του όχλου.
Λαμβάνοντας υπ᾿.όψιν ότι ο άνθρωπος εμφάνισε την λογική ως όπλο επιβίωσης σε μια κρίσιμη καμπή για την επιβίωση του είδους, η περιστολή των σημερινών συνθηκών που προλαμβάνουν την εμφάνιση μεγάλων ανθρώπων είναι η απαραίτητη συνθήκη για την εμφάνιση και ανάδειξη του επόμενου τύπου ανώτερου ανθρώπου.