Ἡ “λεπίδα του Ὄκαμ” (Ockham’s razor) καὶ οἱ “Ρομά”
Η λεπίδα (ή το ξυράφι) του Όκαμ είναι μια φιλοσοφική/επιστημονική αρχή που εν συντομία υποστηρίζει ότι μια απλή λύση σε ένα πρόβλημα είναι πιθανότερο να είναι ορθή από ότι μια περίπλοκη. Πιο αναλυτικά αυτό σημαίνει ότι εάν προταθούν διαφορετικές θεωρίες για την ερμηνεία ενός φαινομένου ή την επίλυση ενός προβλήματος τότε πιθανότερη είναι αυτή που απαιτεί τις λιγότερες υποθέσεις, καθώς όσο περισσότερες υποθέσεις απαιτείται να γίνουν για να υποστηριχθεί μια θεωρία, τόσο πιο απίθανο είναι να είναι ορθή. Αν και η αρχή αυτή αποδίδεται στον στον Άγγλο σχολαστικό φιλόσοφο, μοναχό και θεολόγο του 14ου αιώνα, Γουλιέλμο του Όκαμ, είχε πρωτοδιατυπωθεί πολύ παλαιότερα από τους Πυθαγορείους. Ως παράδειγμα εφαρμογής της αρχής ας υποθέσουμε ότι σε κάποιο απομονωμένο νησί του Ειρηνικού Ωκεανού ανακαλύπτεται μια πέτρα με κάποιες χαρακιές επάνω της που φαινομενικώς σχηματίζουν το γράμμα ‘Α’. Μια υπόθεση που θα μπορούσε να προταθεί για την ερμηνεία του φαινομένου είναι ότι αρχαίοι Έλληνες είχαν επισκεφθεί το νησί στο μακρινό παρελθόν και άφησαν τα ίχνη τους σε επιγραφές, κομμάτι των οποίων αποτελεί η συγκεκριμένη πέτρα. Μια άλλη υπόθεση θα ήταν ότι οι χαρακιές προέρχονται από την επίδραση κάποιου φυσικού φαινομένου και με τυχαίο τρόπο μοιάζουν να σχηματίζουν το γράμμα ‘Α’. Αν και δεν αμφιβάλουμε ότι θα βρισκόταν κάποιοι (πολλοί) υποστηρικτές της πρώτης θεωρίας, σύμφωνα με τη λεπίδα του Όκαμ η δεύτερη υπόθεση πρέπει να επιλεχθεί ως σαφώς επικρατέστερη καθώς η πρώτη απαιτεί ένα τεράστιο πλήθος υποθέσεων που έχουν να κάνουν με τις τεχνολογικές δυνατότητες των αρχαίων Ελλήνων, τα ιστορικά ευρήματα από την εποχή εκείνη, την επίσημη ιστορία, καθώς και με θεωρίες συνωμοσίας για τη συγκάλυψη της “πραγματικής ιστορίας” και άλλα πολλά.
